Zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody z 2004 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220) park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1 000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe.

Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów.

 

Na terenie Województwa Lubelskiego znajdują sie 2 parki narodowe:

 

 

Chroni najcenniejsze walory przyrodnicze i krajobrazowe Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego (w szczególności obszary nawiązujące florystycznie do tundry i lasotundry). Zachowane tu są naturalne krajobrazy torfowiskowe, bagniste łąki i podmokłe lasy.

 

Przyroda Poleskiego Parku Narodowego jest niezwykle bogata, choć Park obejmuje jedynie ok. 10 000 ha i są to przede wszystkim obszary wodno-błotne. Osobliwością tego terenu jest występowanie wielu rzadkich i interesujących gatunków roślin. Tu znalazły swoją ostoję przybyłe podczas epoki lodowej niewielkie krzewy – brzoza niska, wierzba lapońska i borówkolistna. Reliktami polodowcowymi są również lepnica litewska, gnidosz królewski, bagnica torfowa czy rosiczka długolistna. 

 

Równie bogata jest fauna występująca na tym obszarze. W wodach parku żyje 5 gatunków chronionych ryb (piskorz, koza, różanka, słonecznia i jedna z najrzadszych w kraju – strzebla przekopowa). Z występujących tutaj gadów na uwagę zasługuje żmija zygzakowata oraz reliktowy i uznawany za najbardziej zagrożonego gada w Polsce żółw błotny. Jego ostoja w Poleskim Parku Narodowym i Sobiborskim Parku Krajobrazowym należy do największych w kraju. Na jeziorach, podmokłych moczarach i torfowiskach obserwować można blisko dwieście gatunków ptaków (m.in. sowę błotną, żurawia (symbol Parku), bielika, bociana czarnego). Prawdziwym rarytasem ornitologicznym jest jednak wodniczka – gatunek zagrożony wyginięciem w skali globalnej. Podglądanie ptaków ułatwiają turystom wieże widokowe i schrony obserwacyjne. 

 

Park wchodzi w skład Rezerwatu Biosfery "Polesie Zachodnie". Jest także chroniony przez konwencję ramsarską jako ważny obszar podmokły.

 

 

 

Utworzony został w 1974 roku i jest najstarszym tego typu obszarem chronionym w Regionie Lubelskim. Początki ochrony na tym terenie sięgają końca XVI wieku, kiedy to kanclerz Jan Zamoyski utworzył w ramach Ordynacji Zamoyskiej rezerwat o nazwie „Zwierzyniec”. Trzymano tu jelenie, dziki, wilki, rysie, żbiki i tarpany. Dziś symbolem Parku jest potomek tarpana – konik polski, którego ostoja znajduje się na jego terenie. 

 

92% powierzchni Parku zajmują lasy. Do najcenniejszych zespołów leśnych należą bór jodłowy i buczyna karpacka.

 

Swoją unikalność Roztocze, a więc i Park, zawdzięcza licznym procesom jakie zachodziły tutaj na przestrzeni dziejów. To właśnie one odcisnęły swoje piętno na organizmach zasiedlających ten teren. Specyficzny klimat Roztocza, przeplatanie się ciepłych i zimnych mas powietrza, zadecydowały o charakterze wykształconej tu szaty roślinnej. Ona z kolei stworzyła odpowiednie siedlisko dające ogromne możliwości rozwojowe dla różnych grup systematycznych zwierząt.Flora Parku jest bogata i różnorodna. Spośród 750 gatunków roślin około 100 to rośliny rzadkie a 40 jest objętych ochroną prawną (m.in. czosnek niedźwiedzi, zawilec wielkokwiatowy, rosiczki, storczyki). Równie bogata jest fauna. Występują tu wszystkie typowe zwierzęta leśne – jeleń, dzik, lis, ryś, borsuk, kuna, a nad wodami bóbr i wydra. Okresowo można spotkać łosia.  Spośród ok. 200 gatunków ptaków większość regularnie gnieździ się na terenie Parku – m.in. orlik krzykliwy, trzmielojad, dzięcioł białogrzbiety.

Będąc w Parku należy się udać do Ośrodka Edukacyjno-Muzealnego. Wszystkim zwiedzającym proponuje: wystawy przyrodnicze i artystyczne, wycieczki z przewodnikiem, projekcje filmów przyrodniczych oraz zajęcia dydaktyczne dla dzieci i młodzieży.